اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی

انواع حساب های بانکی

مهم ترین خدمت یک بانک ارائه انواع حساب بانکی و سپرده برای مشتریان به منظور انجام مبادلات و دیگر خدمات بانکی است. برای سپرده های مشتریان حسابهای متفاوتی تعریف شده است که هر کدام ویژگی های متفاوتی دارند که مشتریان میبایست آنها را بدانند.

به طور کلی حساب و سپرده های بانکی به دو دسته کلی حساب های قرض الحسنه و حساب های مدت دار تقسیم میشوند که هر کدام انواع مختلفی دارند.

• حساب های مدت دار

به این دسته از حساب ها سود تعلق میگیرد که مهم ترین ویژگی آنهاست. این دسته از حسابها خود به دو دسته حساب (سپرده) کوتاه مدت و سپرده بلند مدت تقسیم میشود.

سپرده کوتاه مدت

حساب کوتاه مدت عادی به آن دسته از سپرده‌های بانکی گفته می‌شود که به آن سود تعلق می‌گیرد و در عین حال بدون هیچ‌گونه محدودیتی امکان برداشت و واریز روزانه را به مشتری می‌دهد. سودی که برای این نوع سپرده درنظر گرفته شده است، بسیار کمتر از سودی است که به سپرده طولانی مدت اختصاص یافته، اما در عوض دارنده این حساب مجاز است تا عملیات روزانه بانکی خود را با کارت بانکی، تلفن بانک و سامانه‌های اینترنتی انجام دهد.

نرخ سود علی‌الحساب سپرده‌ کوتاه مدت عادی، به صورت ماه‌شمار حساب می‌شود و در پایان هر ماه به حساب شما افزوده خواهد شد. توجه داشته باشید که در حال حاضر سودهای ۱۲ درصدی و ۱۴ درصدی مربوط به سپرده‌های کوتاه مدت ویژه هستند و سود سپرده کوتاه مدت عادی (یعنی همین حساب‌هایی که ما استفاده می‌کنیم)، تنها ۱۰ درصد و برای بعضا ۸ درصد است. میزان این سود را بانک مرکزی تعیین می‌کند.

سپرده بلندمدت

بانکها با اندوخته سپرده گذاران سرمایه‌گذاری می‌کنند و با پرداخت سود، آنها را در این سرمایه‌گذاری شریک می‌کنند. اصل و میزان سود این سپرده‌ها از طرف بانک‌ها تضمین می‌شود. بنابراین سپرده گذاران امکان برداشت از این نوع حساب ها را ندارند و تنها اگر نیاز به مبالغ این حسابها داشته باشند امکان ابطال هست که با نرخ شکست مواجه میشوند. نرخ شکست به این معنی است که در صورتیکه مشتری اقدام به برداشت بخشی یا تمام سپرده بلندمدت خود بنماید با نرخی غیر از نرخ بلندمدت سود حساب به آن تعلق خواهد گرفت که درصد این سود به مدت زمان نگهداری سپرده در بانک بستگی دارد و بر اساس نرخ سود کوتاه مدتی محاسبه خواهد شد.

• حساب های قرض الحسنه

تفاوت اصلی این نوع از حساب ها با حسابهای مدت دار این است که سود به این دسته از حسابها تعلق نمیگیرد. این حسابها خود به دو دسته حساب های قرض الحسنه پس انداز و حسابهای قرض الحسنه جاری تقسیم میشوند.

سپرده قرض الحسنه پس انداز

آنچه بانک‌ها برای حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز تعریف کرده‌اند، سپرده‌ای است که به آن سود تعلق نمی‌گیرد و برای برخورداری از «اجر معنوی قرض‌الحسنه و پاداش اخروی» و استفاده از خدمات بانکی افتتاح می‌شود. برداشت از این حساب بدون محدودیت است و برخی از بانک‌ها برای ترغیب افراد به افتتاح حساب قرض‌الحسنه، جوایزی را با قرعه‌کشی به دارندگان این حساب‌ها هدیه می‌دهند.

سپرده قرض الحسنه جاری

حساب قرض الحسنه جاری نوعی حساب قرض‌الحسنه و بدون سود است برای پرداخت وجه در آینده؛ یعنی با این حساب با صدور چک در وجه خود یا اشخاص حقیقی و حقوقی وجه پرداخت می‌کنید. حساب قرض‌الحسنه جاری از طریق چک قابل برداشت است ولی برخی از بانک‌ها امکان برداشت از طریق کارت‌بانکی را نیز فراهم کرده‌اند.

نقل و انتقال بانکی و انواع آن

پس از اینکه یک شخص اقدام به افتتاح حساب نمود شاید بتوان گفت بیشترین عملیاتی که به آن رو به رو است نقل و انتقال وجوه است. روش‌های مختلفی برای انتقال وجه وجود دارد که هر کدام دارای محدودیت‌هایی هستند. به عنوان مثال از طریق کارت به کارت نمی‌توان مبالغی بیش از ۳ میلیون تومان (این مبلغ در دوران کرونا و در بانکهای مختلف متفاوت است) را انتقال داد که آن هم توسط اینترنت بانک یا اپلیکیشن بانک ممکن است.

۱-سامانه ساتنا (سامانه تسویه ناخالص آنی)

ساتنا نام یکی از سامانه‌های الکترونیکی است که جایگزین چک‌های رمزدار بین بانکی شده است. این روش عموما برای شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربر هیچ کارمزدی را در قبال استفاده از آن نمی‌پردازد. ساتنا به صورت آنی و فوری مبالغ بین ۱۵ میلیون تومان به بالا را به هر حسابی در هر بانکی منتقل می‌کند.

این نوع روش انتقال وجه تنها از طریق داشتن شماره شبای حساب مبدا و مقصد امکان‌پذیر است. لازم به ذکر است که عملیات تسویه در ساتنا تنها در روزهای کاری انجام می‌شود.

۲-سامانه پایا

یکی از پرطرفدارترین روش‌های انتقال وجه پایا است. همانند ساتنا، در این روش نیز کاربر هیچ کارمزدی را در قبال استفاده از آن نمی‌پردازد.

از طرف دیگر، برخلاف ساتنا که در آن انتقال وجه به صورت آنی انجام می‌شود، در پایا ساعت واریز در طول شبانه روز چندین بار است. همچنین، دستور پرداخت‌هایی که خارج از ساعات کاری ارسال می‌شوند، در اولین فرصت (اولین چرخه اولین روز کاری) انجام می‌شود.

لازم به ذکر است در سامانه پایا اگر حواله صادر شده طی روز و ساعت کار بانک‌ها صادر شود، همان روز به حساب مقصد واریز خواهد شد و اگر حواله صادر شده در روز تعطیل و یا خارج از ساعت کار بانکها صادر شود، روز کاری بعد به حساب مقصد واریز خواهد شد.

اگر فردی قصد استفاده از سامانه پایا را برای انتقال وجه داشته باشد، در یک روز می‌تواند تا ۵۰ میلیون تومان را منتقل کند. این نوع روش انتقال وجه نیز تنها از طریق داشتن شماره شبای حساب مبدا و مقصد امکان‌پذیر است.

۳-چکاوک (سامانه انتقال تصویر چک)

سامانه چکاوک نوعی سامانه انتقال وجه درون بانکی است. در این روش، بعد از اینکه مشتری چک را به بانک تحویل داد، بانک چک را اسکن می‌کند و تصویر آن را همراه با شماره حساب و نام ذینفع با استفاده از بارکد خوان یا به صورت دستی وارد سامانه می‌کند.

بعد از تائید شعبه، چک به همراه اطلاعاتش به بانک بدهکار منتقل می‌شود. در آنجا بعد از کنترل موجودی، پول به حساب مشتری واریز می‌شود.

۴-شبکه شتاب (شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی)

شتاب نام یکی دیگر از روش‌های انتقال وجه است که دستگاه‌های خودپرداز و دستگاه‌های پوز به آن متصل هستند و بسیار رایج است.

مبلغ انتقال پول در شبکه شتاب از طریق دستگاه خودپرداز در هر شبانه روز نهایتا ۳ میلیون تومان (در دوران کرونا سقف انتقال افزایش یافته) است.

این روش با نام کارت به کارت نیز در ایران رایج است. اگر فردی می‌خواهد پول بیشتری را انتقال دهد باید با شعبه بانک مراجعه کند و فرمی را پر کند.

در چنین حالتی دیگر محدودیتی در انتقال وجه وجود نخواهد داشت. از طرف دیگر، در این روش انتقال وجوه به صورت آنی انجام می‌شود و به ازای انتقال هر یک میلیون تومان، ۵۰۰ تومان به عنوان کارمزد از حساب کاربر کم می‌شود.

لازم به ذکر است در صورت مراجعه به خودپرداز بانک خودتان، چنانچه قصد انتقال پول به یکی از حساب‌هایتان یا حساب فرد دیگری در بانک خودتان را داشته باشید، هیچ کارمزدی از حساب شما کم نخواهد شد.اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی

۵-شاپرک

شاپرک نوعی روش پرداخت متکی به کارت خوان است. کارت خوان یا دستگاه پوز، وسیله‌ای است که طی آن وجه از حساب دارنده کارت برداشته می‌شود و به حساب فروشنده واریز می‌شود.

این دستگاه علاوه بر امکان پرداخت وجه، عملکردهای مختلف دیگری از جمله پرداخت قبض، خرید شارژ، دریافت صورتحساب، گزارش روزانه و … نیز دارد.

۶-درگاه پرداخت مستقیم (IPG)

با کمک درگاه پرداخت اینترنتی می‌توان تراکنش‌های مالی را به صورت اینترنتی انجام داد. این روش مناسب افرادی است که وب‌سایتشان دارای نماد اعتماد الکترونیکی است.

چنین افرادی می‌توانند بدون هیچ کارمزدی و از طریق تمامی کارت‌های عضو شتاب خود، هزینه کالا و خدماتشان را دریافت کنند.

شتاب (شبکه تبادل اطلاعات بانکی)

شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی باهدف یکپارچه سازی سامانه های کارت تمامی بانک ها که انتقال اینترنتی پول، برداشت وجه نقد، پرداخت قبوض و … را در برمی‌گیرد.

سایر مطالبی که پیشنهاد میکنیم :

بهترین وکیل دعاوی بانکی در تهران

شاپرک(شبکه الکترونیکی پرداخت کارت)

شاپرک ناظر و کنترل کننده کلیه تراکنش های حاصل از ابزارهای پرداخت است و عملیات فنی و اجرایی تسویه ها را نیز کنترل می‌کند.

ابزار پرداخت: هر وسیله‌ای که با استفاده از آن بتوان عملیات انتقال وجه را انجام داد.

پایا (سامانه پاياپاي الکترونيک)؛ اصطلاحات بانکی کاربردی

پایا زیرساخت اصلی برای انتقال پول بین بانکی در مبالغ انبوه و هسته اصلی حواله ها و انتقال وجه بین بانکی است.

سحاب (سامانه حواله الکترونيکي بين بانکي)

انتقال وجه از کارت بانکی به هر بانک دلخواه عضو مرکز شتاب توسط این سامانه پشتیبانی می‌شود و انتقال وجه از کارت بانکی به بانک دلخواه از طریق شعب بانکی، دستگاه خودپرداز و اینترنت بانک امکان پذیراست.

ساتنا (سامانه تسویه ناخالص آتی)؛ اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی

ساتنا برگرفته از Real Time Gross Settelment است و افرادی که یکی از انواع حساب جاری، پس‌انداز و مدت دار را داشته باشند می‌توانند مبالغ بالای ۱۵ میلیون تومان را در همان روز به حساب دیگری واریز کنند.

این سامانه برای انتقالات بین بانکی و جا‌به‌جایی مقابل انبوه طراحی شده است و انتقال وجه در این سامانه در صورتی که حساب موجودی داشته باشد حتما انجام می‌شود و قطعی است.

همه چیز راجع به ساتنا ( ساتنا چیست )

اگر حساب موجودی نداشته باشد درخواست تا شب در صف انتظار می‌ماند و درصورتی که موجودی حساب کافی نباشد درخواست ساتنا باطل می‌شود.

سقف واریز ساتنا ( سقف انتقال وجه با ساتنا )

در حال حاضر به کمک انتقال وجه با روش ساتنا می‌توانید به دو طریق نسبت به انتقال وجه اقدام کنید. در صورتی که به شعبه بانکی مراجعه کنید، محدودیت انتقال ساتنا برایتان وجود ندارد. در صورتی که از اینترنت بانک استفاده می‌کنید، حداکثر با استفاده از رمز ثابت می‌توانید تا ۵۰۰ میلیون ریال انتقال وجه انجام داده و در صورت استفاده از دستگاه توکن تا ۲ میلیارد ریال می‌توانید انتقال وجه داشته باشید.

ساتنا جایگزین چک های رمزدار بین بانکی است.

ساعت کاری ساتنا در دستور پرداخت بین مشتری ۱۴ و در دستور پرداخت بین بانکی ۱۴:۳۰ دقیقه اعلام شده است. به این ترتیب با ذکر نام بانک گیرنده، شماره حساب یا شماره شبای مقصد، و نام دریافت کننده می‌توانید دستور پرداخت را به ساتنا صادر کنید. بر اساس دستور پرداخت صادره، وجه به صورت الکترونیکی از گیرنده به حساب فرستنده منتقل می‌شود.

نقاط دسترسی به سرویس ساتنا، اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی
– شعب بانک انتقال وجه بدون محدودیت
– اینترنت بانک حداکثر انتقال وجه با رمز ۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال ، با دستگاه توکن ۲ میلیارد ریال

ویژگی های سامانه های ملی پرداخت
پایا	ساتنا	شتاب
مبالغ خرد، تعداد انبوه – دوره ای	مبالغ کلان – فوری	مبالغ خرد – فوری
تسویه خالص مانده دوره ای	تسویه ناخالص آنی	تسویه خالص مانده در پایان روز
ارسال دستور پرداخت ها به صورت فایل	ارسال دستور پرداخت ها به صورت انفرادی	ارسال دستور پرداخت ها به صورت انفرادی
حواله – برات (واریز و برداشت مستقیم)	حواله – تسویه	برداشت – حواله
حساب	حساب	کارت

تابا (سامانه تسويه اوراق بهادار الکترونيکي)

تابا سامانه انتشار و تسویه اوراق بهادار الکترونیکی مورد تایید بانک مرکزی است و اوراق بهادار را همراه با مشخصات صاحب آن ثبت می‌کند.

لازم به ذکر است فقط بانک ها به این سامانه دسترسی دارند و می‌توانند اوراق را به نیابت از مشتریان خود خرید و فروش کنند.

چکاوک

این سامانه چک های کاغذی بین بانکی را به صورت الکترونیک پذیرش و پردازش می‌کند و تمامی تراکنش ها فقط با استفاده از تصویر چک انجام می‌شوند.

صدور چک به مبلغ دلخواه، حل شدن مشکلات حمل و نقل چک کاغذی از جمله فواید این سامانه است.

پاشا؛ اصطلاحات بانکی کاربردی

شاید سامانه پاشا نسبت به بقیه سامانه ها کمتر معروف باشد و از جمله اصطلاحات بانکی کاربردی نباشد.

پاشا، سامانه تسویه شبکه الکترونیکی پرداخت کارت و یا پایای شاپرک می‌باشد که دستور پرداخت‌های ارسالی به سامانه پایا را تولید می‌کند.

شبا (شناسه حساب بانکی ایران)

شبا شناسه‌ای متشکل از ۲۶ کاراکتر (حرف وعدد) است که بر اساس استاندارد، یک شماره حساب خاص را در یک بانک در سطح بین‌الملل به صورت منحصر به فرد مشخص می‌کند.

سامانه‌های حواله الکترونیکی بین‌بانکی نظیر ساتنا و پایا بر اساس شبا فعالیت می‌کنند.شبا تمام اطلاعات یک شماره حساب معمولی را دارد. از این رو با دانستن شبا، بدون اینکه نگران سایر جزئیات حساب باشید، می‌توانید وجه را به آن منتقل نموده یا از طریق آن پول دریافت کنید.

gpac مخفف چیست

gpac معنای مختلفی دارد. در بانکداری و امور مالی می‌توان گفت مخفف اصطلاح انگلیسیGlobal Programme of Action Coalition است.

شبکه بانکی شاپرک چیست

شاپرک، مخفف شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی است که به عنوان رابطی بین بانک مرکزی، شبکه بانکی و شرکت‌های  psp فعالیت می‌کند. شاپرک به جهت سامان دهی دستگاه‌های پایانه فروش و کنترل رقابت بانک‌ها تشکیل شده است. به طور کلی می‌توان گفت از جمله مهم‌ترین وظایف شاپرک برای سامان دهی، دادن مجوز به شرکت‌های psp و یا لغو آن است. مهم‌ترین وظایف شاپرک شامل:

• اعطای مجوز به شرکت‌های psp
• انتشار گزارش اقتصادی در فضای پرداخت الکترونیک
• اعطای مجوز به شرکت‌های پرداخت یار
• اعطای تایدیه به کارت خوان‌های موبایلی
• نظارت بر درگاه‌های پرداخت اینترنتی

فرق شبکه شتاب و شاپرک چیست؟

به طور کلی می‌توان گفت شاپرک، شبکه‌ای مشابه شتاب است که موجب اتصال شبکه‌های پرداخت پایانه‌ فروشگاهی بانک‌ها را به شبکه بزرگ‌تر می‌شود. تمام تراکنش‌های الکترونیک شبکه بانکی، بدون گذر از سوئیچ شرکت‌های psp  شاپرک، از زیر ساخت شبکه شتاب می‌گذرد. این درحالی است که شاپرک تنها تراکنش‌های پذیرفته شده را روی پایانه‌های شرکت‌های psp ثبت می‌کند.

اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی و پرداختی

بانک‌ها یکی از مؤسساتی هستند که هر کدام از افراد جامعه ملزم به استفاده از خدمات آن‌ها هستند. از این‌ رو آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات بانکی می‌تواند در پیش برد امور در مواقع لازم به کار آید. هرچند در نگاه اول بسیاری از این اصطلاحات بسیار ساده و پیش‌پاافتاده دیده می‌شوند، اما هنوز هم بسیاری از کاربران از مفهوم واقعی آن‌ها مطلع نبوده و گاها آن‌ها را به‌جای یکدیگر استفاده می‌کنند. امکاناتی نظیر اینترنت، برای عدم آگاهی از این اصطلاحات هیچ بهانه‌ای باقی نگذاشته است. هر کاربری به فراخور استفاده‌هایی که از خدمات بانکداری دارد، بایستی سطح آگاهی خود را دراین‌باره افزایش دهد. ازاین‌رو بر آن شدیم تا در یک مقاله‌ی جامع، مفهوم پراستفاده‌ترین اصطلاحات بانکی را باهم مرور کنیم.

۱٫ نهادها و مؤسسات

قبل از هر چیز کاربران باید با نهادهایی که در سیستم نقل‌وانتقال مالی در بانک‌ها رایج است، آشنا باشند. در برخی موارد برخی اصطلاحات بانکی به ‌کار رفته در نقل‌وانتقال پول بین بانک‌ها توسط افراد، در صورت ناآگاهی کمی گیج‌کننده خواهند شد. استفاده از این مفاهیم در میان بانک‌ها کاملاً رایج بوده و درک آن‌ها توسط مشتری نیز کاملاً ضروری است. البته با همین چند تعریف ساده که در ادامه آن‌ها را مشاهده خواهید کرد، می‌توانید کارهای بانکی خود را به سادگی به انجام برسانید.

مقالات پیشنهادی :

دعاوی بانکی 

۲٫بانک

نهاد رسمی و قانونی است که با دریافت مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی اقدام به فعالیت در سیستم نقل‌وانتقال مالی افراد جامعه می‌نماید.

۳٫ بانک مرکزی جمهوری اسلامی

به‌عنوان یک نهاد مرجع برای تنظیم ضوابط کاری بانک‌ها و رسیدگی به امور آن‌ها تعریف شده است. مجوز PSP برای شرکت‌هایی که شرایط لازم برای دریافت آن را دارند، توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی صادر می‌شود.

۴٫ بانک صادرکننده

در سیستم نقل انتقال مالی بانک صادرکننده از جمله اصطلاحات بانکی رایج می‌باشد. بانکی که صادرکننده‌ی کارت، چک بین‌بانکی یا هر سند دیگری باشد به‌عنوان بانک صادرکننده شناخته می‌شود.

۵٫ بانک پذیرنده

در اصطلاحات بانکی، بانک پذیرنده اصطلاحاً به بانکی اطلاق می‌شود که هر شخص به‌عنوان مشتری دادوستدهای مالی خود را با آن انجام می‌دهد. درواقع هر دادوستد مالی توسط یک بانک به‌عنوان بانک مرجع صورت می‌پذیرد که بانک پذیرنده نامیده می‌شود.

۶٫ پذیرنده

پذیرنده اصطلاحاً مشتری حقیقی یا حقوقی است که برای دریافت کارت بانکی و سایر خدمات بانکی به بانک پذیرنده مراجعه می‌نماید.

۷٫ دارنده کارت

هر کارت بانکی در سیستم بانکداری ایران به نام شخص حقیقی یا حقوقی صادر می‌گردد. این شخص دارنده‌ی کارت نیز نامیده می‌شود.

۸٫ ابزارهای پذیرش

یکی دیگر از دسته‌بندی‌های رایج در میان اصطلاحات بانکی مربوط به ابزارهای پذیرش می‌شود. این ابزارها به‌نوعی رابط هر مشتری با بانک‌ها می‌باشند و خدمات بانکی اعم از پرداخت وجه، دریافت وجه، نقل‌وانتقال پول و سایر موارد توسط این ابزارهای پذیرش صورت می‌پذیرد. شناخت این قسم از اصطلاحات بانکی کاملاً ضروری است.

۹٫ پایانه فروش / کارت‌خوان(POS)

پایانهی فروش یا همان دستگاه کارت‌خوان یک دستگاه الکترونیکی است که می‌تواند برخی از خدمات بانکی را به صورت درجا در محل برای پذیرنده‌ی آن انجام دهد. رایج‌ترین مورد استفاده از این دستگاه برای نقل و انتقال پول در فروشگاه‌ها است که توسط آن مشتری با استفاده از این دستگاه قیمت لازم برای خرید جنس را از کارت بانکی خود به شماره‌حساب پذیرنده دستگاه انتقال می‌دهد. خدمات دیگری از قبیل شارژ موبایل، مانده‌حساب و .. نیز از دیگر امکانات این دستگاه‌ها می‌باشد.

۱۰٫ دروازه پرداخت اینترنتی

درگاهی که از طریق اینترنت و سایت اینترنتی خودِ بانک، این امکان را برای کاربر فراهم می‌آورد تا از این طریق به نقل‌وانتقال پولی و سایر خدمات بانکی مرسوم در این سیستم بپردازد.

۱۱٫ دروازه پرداخت از طریق تلفن همراه

بانک‌ها برای رفاه حال مشتریان امکان انجام برخی خدمات بانکی را از طریق تلفن همراه نیز فراهم آورده‌اند. انتقال پول، دریافت مانده‌حساب، چند گردش آخر حساب و برخی خدمات دیگر از جمله کاربردهای دروازه‌ی پرداخت از طریق تلفن همراه می‌باشند.

۱۲٫ دستگاه خودپرداز (ATM)

در راستای خدمات بانکی ۲۴ ساعته، بانک‌ها با استفاده از دستگاه ATM اقدام به فراهم آوردن بسیاری از خدمات بانکی به کاربران بدون نیاز به مراجعه به خود بانک نموده‌اند. با استفاده از ATM یا دستگاه خودپرداز شما می‌توانید اقدام به نقل‌وانتقال پول، خرید شارژ، پرداخت قبوض، مانده‌حساب، گردش آخر، تغییر رمز و بسیاری خدمات دیگر را انجام دهید.

۱۳٫ کارت های پرداخت، اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی

کارت‌های بانکی صادرشده از طرف بانک‌ها برای اشخاص به دو دسته کارت‌های نقدی و اعتباری تقسیم می‌شوند. در زیر تعریف هر دو این نوع کارت‌ها را باهم مرور می‌کنیم.

نکات کلیدی خدمات حقوق مالی

۱۴٫ اعتباری

کارت اعتباری از جمله اصطلاحات بانکی است که شاید خیلی‌ها با آن مواجه نشده باشند. این کارت از سوی بانک برای اشخاصی که سابقه‌ی طولانی فعالیت و سپرده‌گذاری و گردش مالی بالایی در بانک را داشته‌اند، صادر می‌شود. اشخاص می‌توانند از طریق این کارت اقدام به خرید کالاهای موردنظر خود نموده و در پایان هر ماه برای تامین هزینه‌های انجام شده اقدام کنند.

۱۵٫ نقدی

کارت بانکی نقدی کارت معمولی است که برای همه اشخاص با سپرده‌های بانکی صادر می‌شود. امکان خرید از طریق این کارت در دستگاه‌های پذیرنده فراهم آمده است تا از طریق کاربران بتوانند بدون نیاز به حمل مقادیر زیادی پول نقد به خرید بپردازند.

۱۶٫ کارت های پیش‌پرداخت، اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی

کارت‌های پیش‌پرداخت نیز از جمله کارت‌های رایج در سیستم بانکی کشور ما می‌باشند. دو نوع کارت خرید و کارت هدیه در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند.

۱۷٫ کارت خرید

کارت خرید یک کارت بانکی است که از طرف بانک برای اشخاص صادر می‌شود. این کارت درواقع جایگزین بن‌های کاغذی قدیمی شده است که بانک‌ها برای کارمندان مؤسسات مختلف صادر می‌کردند. معمولاً مقدار مشخصی سپرده از قبل در این کارت قرار داده می‌شود و کاربر هم می‌تواند تا همان سقف به خرید مایحتاج خود بپردازد.

۱۸٫ کارت هدیه

کارت هدیه با شکل و شمایلی شبیه به کارت‌های معمولی از طرف بانک با مبلغی مشخص البته بی‌نام صادر می‌شود. این کارت که بیشتر برای اهدای پول کاربرد دارد، امکان استفاده تا سقف موجودی را برای هر فرد فراهم می‌آورد.

۱۹٫ اصطلاحات امنیتی دارندگان کارت

دارندگان کارت‌های بانکی برای انجام امور نقل‌وانتقال پول و بالا بردن امنیت کارت خود نیاز به آشنایی با اصطلاحات بانکی رایج در این زمینه دارند. تعاریف اصطلاحات بانکی در این مبحث بسیار مهم بوده و عدم آشنایی با آن‌ها می‌تواند امنیت کارت بانکی شما را به مخاطره بیندازد.

۲۰٫ رمز اول کارت

رمز اول هر کارت بانکی یک عدد ۴ رقمی است که در ابتدا توسط بانک صادرکننده اختصاص داده شده و سپس هر مشتری با نظر خود نسبت به تغییر آن اقدام می‌نماید. برای تغییر رمز اول کارت، شما می‌توانید از دستگاه خودپرداز خودِ بانک صادرکننده‌ی کارت استفاده نمایید. برای امنیت بیشتر این رمز در بازه‌های زمانی چندماهه باید تغییر داده شود.

۲۱٫ رمز دوم کارت

برای انجام پرداخت‌های اینترنتی در سیستم بانکداری نیاز به استفاده از یک رمز دیگر علاوه بر رمز اول کارت می‌باشد که در اصطلاح بانکی با رمز دوم کارت شناخته می‌شود. برای دریافت رمز دوم کارت بانکی خود باید به دستگاه خودپرداز همان بانک مراجعه نمایید. داشتن این رمز برای انجام کارهای نقل و انتقال اینترنتی در ابزارهای پذیرش کاملاً لازم و ضروری است.

۲۲٫ رمز پویا

رمز پویا یکی از اصطلاحات بانکی جدید است. این رمز برای بالا بردن امنیت دارندگان کارت به‌عنوان جایگزینی برای رمز دوم کارت در نقل‌وانتقال‌های مالی بیش از ۱۰۰ هزار تومان به کار گرفته می‌شود.

۲۳٫ CCV2

CVV2 یک کد ۳ یا ۴ رقمی است که روی کارت‌های بانکی درج می‌شود. استفاده از آن برای نقل‌وانتقال‌های اینترنتی و از راه دور کاربرد دارد و به‌منظور بالاتر بردن امنیت کارت‌های بانکی و کاهش احتمال جعل آن‌ها درج می‌شود.

۲۴٫ تاریخ انقضای کارت

تاریخ انقضای کارت یکی دیگر از اصطلاحات بانکی رایج برای نقل‌وانتقال پول با استفاده از ابزارهای پذیرش اینترنتی می‌باشد. کاربران باید توجه داشته باشند که در این تاریخ، انجام هرگونه عملیات با استفاده از کارت بانکی مسدود خواهد شد و قبل از سررسید آن باید نسبت به تمدید تاریخ انقضای کارت اقدام نمایند.

۲۵٫ پول الکترونیک

پول الکترونیک یکی از اصطلاحات بانکی تازه است که هنوز خیلی در سیستم بانکداری جهان رایج نشده است. درواقع این پول نوعی اعتبار است که به مشتری به صورت الکترونیکی داده می‌شود تا امکان هزینه کردن آن در خریدوفروش‌های اینترنتی فراهم آید. کاربران می‌توانند این پول را در کارت بانکی، کیف پول الکترونیکی و از این قبیل موارد در اختیار داشته باشند.

۲۶٫ تراکنش

به هر گونه عملیات در سیستم بانکی کشور در اصطلاح بانکی تراکنش گفته می‌شود.

۲۷٫ حساب تسویه پذیرنده

حسابی که پذیرنده آن را در بانک افتتاح نموده و بانک برای تسویه با وی از آن استفاده می‌نماید در اصطلاحات بانکی به حساب تسویه‌ی پذیرنده معروف است.

۲۸٫ خرید اعتباری

انجام خرید با استفاده از کارت‌های اعتباری و به صورت اعتباری را خرید اعتباری می‌گویند.

۲۹٫ خرید غیر اعتباری

پرداخت نقدی هزینه‌ی خرید با استفاده از کارت‌های نقدی یا پیش‌پرداخت با نام خرید غیر اعتباری شناخته می‌شود.

۳۰٫ درگاه پرداخت اینترنتی

درگاهی که هر بانک در اینترنت آن را برای تراکنش‌های اینترنتی کاربران فراهم آورده است.

۳۱٫ ساتنا

نام دیگر این سامانه، سامانه‌ی تسویه‌ی خالص آنی است و از آن برای تسویه‌ی بین‌بانکی استفاده می‌شود.

۳۲٫ سامانه پایا

این سامانه که کاربران از طریق موبایل بانک به آن دسترسی دارند، جهت مکانیزه کردن پرداخت‌های بین‌بانکی توسعه یافته است.

۳۳٫ شاپرک

شاپرک مخفف عبارت شبکه‌ی پرداخت الکترونیک کارت می‌باشد. این سامانه وظیفه‌ی اتصال همه‌ی درگاه‌های پرداخت بانک‌ها را به سامانه‌های پرداخت ملی به عهده دارد. نظارت بر نحوه‌ی عملکرد فنی این سامانه‌ها و تسویه‌حساب نیز به عهده‌ی شاپرک است.

۳۴٫ شبا

یکی از پرکاربردترین اصطلاحات بانکی امروز شبا است. این شماره هم برای یکپارچه کردن حساب‌های بانکی مشتریان، هم برای تراکنش‌های داخلی و هم برای تراکنش‌های بین‌المللی توسعه یافته است. تخصیص کد شبا به حساب‌های بانکی فارغ از سیستم درونی هر بانک می‌باشد اما در تولید آن از شماره‌حساب داخلی بانک استفاده می‌شود.

۳۵٫ شتاب

تبادل اطلاعات میان تراکنش‌های بانکی در شبکه‌ای با عنوان شتاب صورت می‌پذیرد. عضویت یک بانک در این شبکه به کاربر اجازه‌ی انجام کارهای بانکی از ATM سایر بانک‌ها را نیز می‌دهد.

۳۶٫ شرکت ارائه‌دهنده‌ی خدمات پرداخت

شرکت ارائه‌دهنده‌ی خدمات پرداخت  به شرکت‌هایی گفته می‌شود که برای سهولت تراکنش‌های بانکی و پرداخت برای مشتریان خدمات ارائه داده و عضو شبکه‌ی پرداخت الکترونیک کارت ‌باشند. این شرکت‌ها باید مجوز خود را از بانک مرکزی دریافت نمایند.

۳۷٫ مرحله آزمون

اصطلاحی است که به مرحله‌ای اطلاق می‌شود که در آن شرکت‌های عضو PSP با پیکربندی سیستم خود برای شروع کار و عملیاتی شدن آماده می‌شوند.

۳۸٫ مرحله عملیات

در این مرحله شرکت‌های PSP می‌توانند به صورت عملی تراکنش‌های بین‌بانکی کاربران خود را از طریق سامانه‌ی شاپرک انجام دهند.

۳۹٫ چک

چک یک سند تجاری است که به‌موجب آن شخص دارنده‌ی حساب وجهی را در تاریخ معین به شخص دیگری یا حساب عامل واگذار می‌نماید.

۴۰٫ سفته

سفته یک سند تجاری و تعهد پرداختی است که صادرکننده‌ی آن به شخصی معین یا در حساب عامل واگذار می‌نماید.اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی

۴۱٫ برات

یک سند تجاری است که طی آن فرد برات‌گیر متعهد می‌شود تا در زمان مشخص مبلغ مندرج در سند را به شخص ثالث پرداخت نماید. در سیستم طلبکار و بدهکار از برات برای بازگشت پول در تاریخ معین استفاده می‌شود.

۴۲٫ فروش اقساطی

در این نوع فروش دارنده‌ی مال آن را درازای پرداخت مبلغ در قسط‌های ماهانه به شخص دیگری واگذار می‌نماید.

۴۳٫ سلف

معامله سلف عبارت است از پیش‌خرید نقدی محصولات واحدهای تولیدی به قیمت معین.

۴۴٫ خرید دین

دین به معنی بدهی و یا وام است. خرید دین در اصطلاح بانکی خرید بدهی واحدهای تولیدی و یا اشخاص برای تامین نقدینگی آن‌ها می‌باشد. از این طریق طلبکار می‌تواند دین افراد مقروض را با مبلغ معادل و یا کمتر از میزان دین به شخص دیگر که معمولاً بانک است، واگذار نماید.

۴۵٫ جعاله

جعاله در لغت به معنی دستمزد و اجرت است. درواقع جعاله پول یا مالی است که درازای یک کار به فرد دیگری پرداخت می‌شود.

۴۶٫ مضاربه

مضاربه در اصطلاحات بانکی به قراردادی اطلاق می‌شود که در آن شخص صاحب سرمایه یا بانک با شخص عامل در سود کاری شریک می‌شود.

۴۷٫ مشارکت مدنی

مشارکت مدنی قراردادی است که طی آن یک شخص سرمایه‌ی نقدی و یا حمایت معنوی خود را برای پیش برد کارهای تولیدی و یا ایده‌های دیگران برای درصدی از سود پرداخت می‌نماید.

۴۸٫ دامپینگ

دامپینگ به صادرات یک کالا به خارج با قیمت کمتر از هزینه‌های تمام‌شده در داخل گفته می‌شود.

۴۹٫ اعتبار اسنادی

اعتبار اسنادی یا همان LC قراردادی است که در آن بانک و مؤسسات مالی متعهد به پرداخت پولی در تاریخ معین برای انجام تجارت، می‌شوند.اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی

۵۰٫ عقد

یک یا چند نفر به یک یا چند نفر دیگر در قبال امری متعهد می‌شوند.

۵۱٫ وثیقه

سند مالی غیرمنقول است که درازای شرطی در نزد دادگاه یا طلبکار گذاشته می‌شود.

۵۲٫ سوئیفت

نقل‌وانتقال مالی بین‌بانکی در بانک‌های جهان از طریق یک سیستم یکپارچه بین‌بانکی به نام سوئیفت صورت می‌پذیرد.

۵۳٫ قرض‌الحسنه

قرضی که در آن بهره‌ای در کار نباشد، در اصطلاحات بانکی به قرض‌الحسنه معروف است.

۵۴٫ مشارکت حقوقی

عبارت است از تامین قسمتی از سرمایه‌ی شرکت‌های جدید و یا خرید بخشی از سهام آن‌ها توسط بانک

۵۵٫ سود بانکی

سود حاصل از انباشت سپرده‌های نقدی در بانک

۵۶٫ ال سی

اعتبار اسنادی یا ال سی روش پرداختی در سیستم بین‌المللی است. به‌موجب این سند بانک به شخص فروشنده تعهد می‌دهد که خریدار در زمان درست مبلغ درست را به وی بپردازد.

۵۷٫ دیسکانت ال سی

دیسکانت ال سی به معنی تقسیم کردن وجه یک ال سی گشایش شده در دفعات و قبل از سررسید آن می‌باشد.اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی

۵۸٫ پی ار دی

نسبتی است که توسط آن میزان سوددهی هر شرکت نسبت به یک دلار ارزش خود به دست می‌آورد.

۵۹٫ حاشیه سود

میزان سودآوری شرکت برای هر دلار ارزش آن شرکت با حاشیه سود نیز بیان می‌شود که برای مقایسه‌ی شرکت‌ها از نظر ارزش و سودآوری می‌توان از آن استفاده کرد.

۶۰٫ سرمایه گذاری و وام

اصطلاحات بانکی مربوط به سرمایه‌گذاری  و وام از رایج‌ترین اصطلاحات هستند که در این بخش با آن‌ها آشنا خواهیم شد.

۶۱٫ سرمایه‌گذار

فردی که سرمایه و دارایی خود را برای کسب سود در تجارت، صنعت و یا سایر روش‌های سرمایه‌گذاری تخصیص می‌دهد.

۶۲٫ ارزش

معادل پولی روز هر کالایی ارزش آن نامیده می‌شود.

۶۳٫ وام

قرضی که بانک یا اشخاص حقیقی به شخص دیگری برای هدفی خاص اعطا می‌نمایند.

۶۴٫ متقاضی

کسی که برای انجام کاری به بانک مراجعه کرده و تقاضایی دارد، متقاضی نامیده می‌شود.

۶۵٫ حقیقی

هر شخصی که دارای مدارک شناسایی معتبر می‌باشد، به‌عنوان فرد حقیقی شناخته می‌شود.اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی

۶۶٫ حقوقی

افراد حقوقی در اصطلاحات بانکی اعتبار مادی یک سازمان، نهاد و یا شرکت می‌باشد.

۶۷٫ پول تحریری

پول بانکی یا پول تحریری اسنادی هستند که برای نقل‌وانتقال پول توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی از آن‌ها استفاده می‌شود. انواع چک‌ها و سپرده‌های اشخاص در بانک از جمله پول تحریری می‌باشند.

۶۸٫ شبه پول

سپرده‌های غیر دیداری و مدت‌دار مردم در بانک‌ها را اصطلاحاً شبه پول می‌گویند.

۶۹٫ سرعت گردش پول

به تعداد دفعاتی که پول در یک بازه‌ی زمانی معین دست‌به‌دست می‌شود، سرعت گردش پول می‌گویند.

۷۰٫ سیاست‌های مالی دولت

مجموع قوانین و سیاست‌هایی که دولت از آن‌ها برای درآمدزایی و رسیدن به اهدافی مشخص استفاده می‌نماید.

۷۱٫ بانک‌های تخصصی

بانک‌هایی که می‌توانند از محل سپرده‌گذاری‌های مردم نقدینگی کافی برای پیش برد صنایع، کشاورزی و بازرگانی را تامین نمایند.

۷۲٫ بانک‌های تجاری

بانک‌هایی که از بانک مرکزی مجوز فعالیت داشته و از سپرده‌های مردم برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف و پرداخت وام به سایر اشخاص استفاده می‌نمایند.

۷۳٫ پول

سندی که به واسطه‌ی پشتوانه‌ی قانونی و اعتبار دولت می‌توان از آن برای خریدوفروش استفاده نمود و ارزش هر چیزی را نسبت به آن تعیین کرد.

۷۴٫ سرمایه گذاری مستقیم

ورود هر شخص بدون واسطه به سرمایه‌گذاری در یک بخش را سرمایه‌گذاری مستقیم و بی‌واسطه می‌گویند.

۷۵٫ سپرده های بخش غیردولتی

سپرده‌هایی که افراد غیردولتی در بانک‌ها قرار داده‌اند.

۷۶٫ سپرده های بخش دولتی

سپرده‌هایی که مالک اصلی آن‌ها دولت می‌باشد.

۷۷٫ سپرده های قانونی

سپرده‌ی قانونی یا ذخیره‌ی بانکی مقدار پولی است که بانک‌ها نزد بانک مرکزی به امانت دارند.

۷۸٫ سپرده های دیداری

سپرده دیداری در اصطلاحات بانکی سپرده‌ای است که بانک متعهد می‌شود تا به محض درخواست صاحب سپرده آن را پرداخت نماید.

۷۹٫ سپرده های غیر دیداری

به سپرده‌های مدت‌داری که دریافت آن‌ها تنها در سررسید سپرده امکان‌پذیر است و برای دریافت قبل از این زمان دشواری‌های زیادی پیش روی صاحب سپرده وجود دارد، اطلاق می‌گردد.اصطلاحات مهم و کاربردی بانکی

۸۰٫ سپرده‌ های قرض‌الحسنه پس‌انداز

سپرده‌هایی که در نزد بانک برای سرمایه‌گذاری بانک در صنایع و کارهای عمرانی گذاشته می‌شود و هیچ سودی به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد. جوایز بانکی در میان این سپرده‌ها توزیع می‌گردد.

۸۱٫ سپرده های سرمایه‌گذاری مدت‌دار

سپرده‌ای که شخص صاحب آن متعهد می‌شود تنها در تاریخ معینی مثلاً یک سال پس از افتتاح حساب حق برداشت از آن را دارد، سپرده مدت‌دار نامیده می‌شود.

۸۲٫ عملیات بانکی

هر گونه عملیاتی اعم از واریز، برداشت، نقل‌وانتقال، دریافت مانده‌حساب که به‌نوعی از طریق خدمات بانکی صورت می‌پذیرد.

۸۳٫ منابع بانک

منابعی که بانک از آن‌ها برای اعطای وام، سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف و پرداخت سود به سپرده‌ها استفاده می‌نماید.

۸۴٫ منابع مسدود

منابعی که متعلق به بانک و دولت می‌باشد اما به دلایل مختلف مانند تحریم مسدود گشته و امکان استفاده از آن در حال حاضر وجود ندارد.

۸۵٫ نقدینگی

میزان پول نقد موجود در صندوق بانک در اصطلاحات بانکی نقدینگی بانک تعریف می‌شود.

۸۶٫ واحد بانکی

به هرکدام از ادارات و شعب یک بانک اطلاق می‌گردد.

۸۷٫ وجوه اداره شده

مبالغی است که از طرف دولت برای انجام کارهایی خاص با اهدافی مشخص در اختیار بانک‌ها قرار می‌گیرد.

۸۸٫ پول شویی

فرایندی که در آن پول به‌دست‌آمده از راه‌های غیرقانونی به‌نوعی به ثروت قانونی تبدیل می‌شود.

۸۹٫ لاشه چک

چکی که وجه آن پرداخت شده و یا تنها جهت ضمانت انجام کاری به شخص واگذار شده است، بعد از اجرای تعهد، اصطلاحاً لاشه چک نامیده می‌شود.

۹۰٫ سامانه سحاب

این امکان را برای مشتریان بانک فراهم می‌آورد تا بتوانند به سایر بانک‌های عضو شتاب حواله ارسال کنند.

۹۱٫ انواع چک

چک انواع مختلفی دارد که صدور آن در شرایط مقتضی صورت می‌پذیرد. در زیر انواع چک‌ها را باهم مرور می‌کنیم.

۹۲٫ چک عادی

رایج‌ترین نوع چک در جامعه چک عادی است که در آن صاحب و دارنده‌ی دسته‌چک برای پرداخت مالی از این طریق اقدام می‌نماید.

۹۳٫ چک تضمین شده

چک تضمین‌شده نوعی از چک است که دسته‌چک آن از طرف بانک برای مشتریان خاص خود صادر می‌نماید. دارنده‌ی این چک با خیال راحت می‌تواند برای دریافت وجه آن در زمان سررسید اقدام نماید. زیرا بانک متعهد شده حتی در صورت نبود وجه کافی آن را پرداخت کند.

۹۴٫ چک بین بانکی یا رمزدار

چکی است که بانک‌ها برای نقل‌وانتقال پول بین خود از آن استفاده می‌نمایند. این چک به درخواست صاحب سپرده صادرشده و وجه آن بعد از صدور چک از حساب شخص خارج می‌شود.

۹۵٫ چک تضمین‌شده رمزدار

این چک نیز توسط بانک صادر می‌شود. به‌موجب این چک شخص گیرنده آن می‌تواند آن را در همه‌ی شعب بانک صادرکننده حتی در صورت نبود وجه کافی در حساب شخص، نقد نماید.

۹۶٫ چک مسافرتی

این چک نیز از طرف بانک برای انتقال پول در زمان مسافرت صادرشده و تنها شعب همان بانک یا عاملین آن بانک می‌توانند آن را نقد کنند.

۹۷٫ چک سفید امضاء

چکی که صاحب آن، آن را امضاء کرده اما تاریخ و مبلغی برای آن قید نکرده است.

۹۸٫ چک روز

چکی که تاریخ وصول آن اولین روز کاری بعد باشد.

۹۹٫ چک مدت‌دار

چکی که تاریخ سررسید آن مدتی بعد از صدور آن باشد.