آیا پدر در وصیت خود می تواند فرزندان خود را از ارث محروم کند؟
وضعیت حقوقی محروم کردن وراث از ارث توسط مورث در حقوق ایران
ارث: به اموالی که از شخص متوفی بر جای می ماند ، ارث می گویند.
وراث: به اشخاصی که از شخص متوفی ارث می برند ، وراث می گویند.
مورث : شخصی متوفی است که از خود ارث بر جای گذاشته.
موصی:شخصی است که قبل از مرگ راجع به اموالش وصیت می کند.
ارث و وصیت در حقوق ایران بر مبنای فقه اسلامی است و طبق ماده ۸۶۱ قانون مدنی موجبات ارث از دو طریق است : الف)نسب ب)سبب
الف ) نسب : به معنی داشتن رابطه خونی با متوفی است که از سه طبقه تشکیل شده.
ب) سبب : رابطه ای که از نکاح با متوفی حاصل می شود و نکته مهم آنکه همسر در کنار تمام طبقات نسبی، ارث می برد.
ماده ۸۴۳ قانون مدنی ایران به متوفی اجازه داده تا قبل از مرگ راجع به ثلث اموال خود تصمیم بگیرد و وی می تواند این امر را در قالب وصیت نامه محقق کند.در متون فقهی وصیت نامه را این چنین تعریف نموده: “الوصیه تملیک عین او منفعه او تسلیط علی تصرف بعد الوفاه” به معنی اینکه وصیت عبارتست از تملیک عین یا منفعت و یا مسلط کردن بر تصرف پس از مرگ . با توجه به تعریف مذکور استنباط می شود که آن چیزی که مورد وصیت قرار می گیرد.
الف) تملیک عین : به طور مثال ثلث اموال موصی یک باب منزل مسکونی می شود و آن را به تملیک شخصی درآورد که این شخص می تواند یا جز وراث باشد یا شخصی غیر از آن ها.
ب) تملیک منفعت : یعنی موصی منافع اموال خود را در اختیار شخصی قراردهد مثل اینکه ثلث اموال متوفی یک دستگاه خودرو سواری است و منافع آن را به مدت معلومی در اختیار شخصی قرار دهد تا با آن مسافرکشی و امرار معاش کند.
ج) مسلط کردن بر تصرف : یعنی متوفی شخصی را بعد از مرگش مسئول اموری کند مانند آنکه متوفی بعد از مرگش مقرر کند شخص الف به مدت معلومی شرکت وی را اداره کند.
با توجه به توضیحات فوق محروم کردن وراث از ارث در این تعریف گنجانده نشده و وصیت کردن متوفی شامل محروم کردن شخصی از ارث نمی شود.ارث یک حق است که بعد از مرگ متوفی برای وراث ایجاد می شود بنابراین صاحب حق ، وراث هستند و اگر بنا بر این باشد که شخصی حق خود را ساقط کند آن اشخاص باید وراث باشند که دارنده ی حق هستند نه متوفی.مستند قانونی این سخن ؛ ماده ۸۳۷ قانون مدنی است که مقرر می دار(اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه ی خود را از ارث محروم کند،وصیت مزبور نافذ نیست)که منظور از نافذ نیست ، بطلان آن است.فرجام سخن آنکه اگر متوفایی وصیتی کند و در آن به طور مثال بگوید شخص الف حق خویش را در زمان حیات بنده برده و بعد از آن حقی ندارد و یا به طور مستقیم شخصی را از ارث محروم نماید طبق فقه و قانون کنونی حاکم بر ایران چنین وصیتی باطل است و اگر چنین موضوعی در دادگاه مطرح شود با قرار ابطال دادخواست مواجه می شود.
۱٫قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی دکتر ناصر کاتوزیان چاپ ۲۳ پاییز ۱۳۸۸
۲٫لمعه دمشقیه شهید اول مترجم علی شیروانی زمستان ۱۳۸۳ چاپ ۲۴
نویسنده : غزاله رحیمی فراهانی
با سلام به شما
خواستم سپاگزاری کنم بابت ساده نوشتنتان.
کسی که در حقوق تخصصی داشته باشد نیازی به این اطلاعات ندارد پس میماند ما که دانایی بسیار اندکی دررشته حقوق داریم درنتیجه مانیاز داریم ساده نوشته شده باشد و ازواژه های حقوقی درحد امکان خودداری شود.بی نهایت سپاس از نوشته های دقیق و خوبتان بویژه ساده نوشتنتان .
پاینده باشید
با سلام
محبت دارید شما دوست عزیز…
تندرست باشید